Yüce dinimiz İslam’da, namaz kılmak amacıyla camilerde sıralar halinde sabit oturakların yapılmasına asla müsaade vermediği halde, günümüzde hemen hemen bütün camilerde cami doku ve kültürüyle bağdaşmayan sandalyeler, tabureler ve hatta sabit kanepeler yapılmaya başlanması hakkında geçenlerde bir cemaatim bir soru sordu: Hocam bunun aslı nedir? Birçok yerde bu hususu sordum değişik cevaplar aldım. Eskiden camilerde böyle şeyler yoktu. Bunun aslı astarı nedir? Şimdiye kadar aldığım cevaplardan da, hiç birinden de mutmain olmadım.
Öncelikle soru soran kardeşime şu cevabımı verdim ama benim bu cemaatimi tam manasıyla cevap verdim mi, veremedim bilemiyorum. Ama ikna olmuş gibiydi. Bunu hem halkımızla paylaşma adına bu konuyu bu yazımda özetleyeyim.
Öncelikle şunu belirtelim ki, 1400 seneden beri camilerde bir tane sandalye görülmezken birkaç senedir her taraf sandalye dolmuştur Namazın kulun Allah'a en çok yakınlık kazandığı bir ibadet olduğu, Hz Peygamber'in bu ibadeti “en hayırlı amel” olarak tanımlayarak, kıyamet gününde hesabı sorulacak ilk amelin namaz olacağını bildirdiği belirtildi. Bu sebeple namazın terk edilmesine izin verilmediği, ima ile de olsa mutlaka namazın kılınmasını dinimizin istediği ve bu hususta da Hz Peygamber'in “Kim namazı kasten terk ederse, Allah'ın himayesi ondan uzak olur” buyurmuşlardır.
Namazın rükünlerinin neler olduğunun Kur'an ve sünnette belirtildiği ve nasıl uygulanacağının da bizzat Hz Peygamber tarafından sözlü ve pratik olarak ortaya konulduğu rükünlerden herhangi birinin mazeretsiz terk edilmesi halinde namazın sahih olmayacağı aşikârdır. Ancak dinde sorumlulukların kulun gücüne göre belirlendiği, gücü aşan durumlar için kolaylaştırma ilkesi getirildiğine dikkatlerimiz, namazın rükünlerinden herhangi birini yerine getirmeye engel olan, rahatsızlıkların kolaylaştırma sebebi sayılmaktadır.
1-“Buna göre, namazı normal şekliyle ayakta kılmaya gücü yetmeyen kimse için asıl olan namazını oturarak kılmaktır. Böyle bir kişi namazını kendi durumuna göre diz çökerek veya bağdaş kurarak yahut ayaklarını yana ya da kıbleye doğru uzatarak kılar.
Hasta bir sahabe nasıl namaz kılacağını Hz Peygamberimize sorunca; Allah Rasülü; 'Namazını ayakta kıl Eğer gücün yetmezse oturarak, buna da gücün yetmezse yan üzere kıl' buyurmuştur Ayakta durabilen ve yere oturabildiği halde secde edemeyen kimse namaza ayakta başlar, rükû’dan sonra yere oturarak secdeleri ima ile yapar.
2-Ayakta durabildiği halde oturduktan sonra ayağa kalkamayan kişi namaza ayakta başlar, secdeden sonra namazını oturarak tamamlar
3-‘Ayakta durmaya’ ve ‘rükû yapmaya’ gücü yettiği halde yere oturamayan kimse namaza ayakta başlar rükû’dan sonra secdeyi tabure ve benzeri bir şey üzerine oturarak ima ile eda eder. Yere 25 santimetre ( bir karış) kadar eğilen bir sert cisim üzerine ( yastık türü bir şey olmaz) secde ederken, 25 cm üstü eğilemeyen mutlaka ima ile secde yapar.
4-Ayakta durmaya gücü yetmeyen, yere de oturamayan kimse namazı tabure, sandalye ve benzeri bir şey üzerine oturarak rükû’ ve secdeleri ima ile yerine getirir
Kul, Rabbi’ne ibadet ederken hem özde samimi olmalı hem de dinin belirlediği şekil şartlarını tam olarak yerine getirmeye özen göstermelidir Özen ve hassasiyet eksikliğinden dolayı Rabbi’ne karşı sorumlu olacağı bilincinde olmalıdır
Bu sebeple namazını tabure, sandalye ve benzeri şeyler üzerinde kılan müminin ileri sürdüğü mazeretleri kendisini vicdanen rahatlatacak boyutta olmalıdır
Namazı aslî şekline uygun olarak kılmaya engel olmayacak hafif bedeni rahatsızlıklar bu konuda meşru mazeret olarak görülmemelidir
Öte yandan dini açıdan zorunlu ve meşru bir sebep bulunmadıkça camilerde sandalyede namaz kılmak, göze hoş gelmeyen bir görüntü ortaya çıkarmakta ve cemaat arasında tartışmalara sebep olmaktadır
Özellikle üzerinde namaz kılmak amacıyla camilerde sıralar halinde sabit oturakların yapılması, cami doku ve kültürüyle bağdaşmamaktadır Bu sebeple hastalık ve özürlülük gibi herhangi bir rahatsızlığı bulunan kimselerin, zorunlu olmadıkça namazlarını sandalyede değil,yere oturarak kılmaları uygundur”
Mehmet Emin YAĞMUR
Orduzu Kireç Ocağı Camii İmam-Hatibi
İlahiyatçı-İktisatçı
05369696634