Bu haftaki konuğum, ülkemizin ilk ve tek ‘Engellilerde Egzersiz ve Spor Eğitimi’ bölümü olan İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulundan Yrd. Doç. Dr. Ebubekir Aksay. Sizleri onun yazısıyla baş başa bırakıyorum. Keyifli okumalar.
Engelsiz insanlar nasıl egzersiz yapma ihtiyacı duyuyorsa, engelli insanların da kendi karar ve istekleriyle hür olarak egzersiz yapma hakları vardır. Bunun için ön koşul, engelli insanlara yardımcı araçlar temin edilmesi ve onların hareket kısıtlılığını ortadan kaldırarak, aktivitelerini ve yeteneklerini muktedir kılmasıdır. Bu araçların başında tekerlekli sandalye gelmektedir. Özellikle tekerlekli sandalye kullanan engellilerde egzersiz ile hareket çok önemlidir ve bu kişilerin genelde hareket etme ihtiyaçları engelli olmayanlara göre çok daha fazladır. Ancak burada tekerlekli sandalye ve elektrikli tekerlekli sandalye arasındaki önemli farkı bilmek gerekir: Büyük bir reklam ile dağıtılan elektrikli tekerlekli sandalye maalesef engelli bireyin hareket ve egzersiz hakkını elinden almakta ve bu bireylerin yaşam kalitelerini büyük ölçüde düşürmektedir. Alt ekstremitelerinde (bel aşağısı) hasar ve engeli olan, tekerlekli sandalyede oturan bir kişinin aktif tekerlekli sandalye kullanarak egzersiz ve spora yönlendirilmesi gerekirken, elektrikli tekerlekli sandalyeler hediye edilerek egzersiz ve spordan uzaklaşmaları sağlanmaktadır. Özellikle spor faaliyetlerinde fiziksel engellilerin sosyal katılım faaliyetleri, engellerinden dolayı maalesef çoğu zaman ya zorlaşmakta ya da engellenmektedir ve elektrikli tekerlekli sandalye dağıtımı ile söz konusu olan faaliyet yetersizliği ön plana çıkmaktadır. Üst ekstremitelerinde (bel yukarısı) herhangi bir hasarı ya da engeli olmayan engelli bireyi, elektrikli tekerlekli sandalyeye oturtmakla hareketsizliğe ve hatta kalıcı tembelliğe yönelmektedir. Ağır engelli olan kişileri bu grubun dışında tutmakta fayda vardır.
Engelli olan bir bireyin elektrikli tekerlekli sandalye istemesinin en önemli sebebi, aktif tekerlekli sandalye eksikliği ve bu eksikliğin giderilmesi durumunda da tekerlekli sandalyeyi kullanamama bilinçsizliği yatmaktadır. Düzenlenen tekerlekli ‘sandalye mobilite’ kurslarına katılarak tekerlekli sandalye kullanımını öğrenmek varken, harekete önemli derecede ihtiyacı olan engelli bireylere, elektrikli tekerlekli sandalyeye hediye etmek ve bu bireyleri egzersiz ve spordan soğutmak ne kadar doğru olabilir?